Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Miras paylaşımı, bir kişinin vefatından sonra geride bıraktığı malvarlığının kanuni veya atanmış mirasçılar arasında paylaştırılmasını ifade eder. Bu süreç, yalnızca mal paylaşımını değil; aynı zamanda borçların devri, saklı payların korunması ve terekenin tasfiyesini de kapsar.

Aygören Hukuk olarak bu yazımızda, miras paylaşımının yasal dayanaklarını, kimlerin mirasçı olduğunu, pay oranlarını, paylaşım şekillerini ve sürecin nasıl yürütüldüğünü Konya miras avukatı bakış açısıyla ayrıntılı biçimde ele alıyoruz.

1. Miras Paylaşımı Nedir?

Miras paylaşımı, miras bırakanın (muris) ölümünden sonra geride kalan malların, hakların ve borçların mirasçılar arasında yasal oranlara göre paylaştırılması sürecidir.
Türk Medeni Kanunu’na göre, miras bırakanın ölümüyle birlikte tüm malvarlığı “tereke” adını alır ve bu tereke, mirasçılara geçer.

Miras paylaşımı yapılana kadar tüm mirasçılar elbirliği mülkiyeti (iştirak hâlinde mülkiyet) ile terekeye ortak olurlar. Yani bu aşamada mirasçılardan hiçbiri, tek başına terekeye ait mallar üzerinde tasarrufta bulunamaz.

2. Kimler Mirasçıdır?

Türk Medeni Kanunu’na göre mirasçılar iki ana grupta değerlendirilir:

• Yasal mirasçılar: Miras bırakanın kan bağı veya evlilik bağıyla bağlı olduğu kişilerdir (eş, çocuk, anne-baba, kardeşler vb.).
• Atanmış mirasçılar: Miras bırakanın vasiyetname veya miras sözleşmesiyle mirasçı olarak belirlediği kişilerdir.

Yasal mirasçılar da kendi içinde üç zümreye ayrılır:

1. Birinci zümre: Miras bırakanın altsoyu (çocukları, torunları).
2. İkinci zümre: Miras bırakanın anne ve babası ile onların altsoyu.
3. Üçüncü zümre: Miras bırakanın büyükanne ve büyükbabası ile onların altsoyu.

3. Miras Paylaşımında Eşin Payı

Sağ kalan eş, her zümrede mirasçı olur ancak pay oranı diğer mirasçılara göre değişir:

• Eş + çocuklar (birinci zümre): Eşin payı ¼, çocukların toplam payı ¾’tür.
• Eş + anne-baba (ikinci zümre): Eşin payı ½, anne ve babanın toplam payı ½’dir.
• Eş + kardeşler (üçüncü zümre): Eşin payı ¾, kardeşler kalan ¼’ü paylaşır.
• Hiçbir zümre yoksa: Eş mirasın tamamını alır.

Örneğin; miras bırakanın eşi ve iki çocuğu varsa, eş ¼ pay alır; kalan ¾ pay ise iki çocuk arasında eşit şekilde paylaşılır.

4. Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Miras paylaşımı iki yolla gerçekleşebilir:

a) Anlaşmalı Miras Paylaşımı

Mirasçılar kendi aralarında anlaşarak terekeyi paylaşabilirler.
Bu durumda tüm mirasçıların oybirliğiyle karar vermesi gerekir.
Paylaşım yazılı bir miras taksim sözleşmesi ile yapılabilir ve noter onayı alınması tavsiye edilir.

Bu sözleşmede;

• Kim hangi malı alacak,
• Denkleştirme veya para farkı ödemesi yapılıp yapılmayacağı,
• Gayrimenkullerin tapu işlemleri
  açıkça belirtilmelidir.

b) Mahkeme Yoluyla Miras Paylaşımı

Eğer mirasçılar arasında anlaşma sağlanamıyorsa, mirasın paylaşılması davası açılır.
Bu dava miras bırakanın son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesi’nde görülür.
Mahkeme, terekeyi mümkünse aynen bölüştürür; mümkün değilse satış yaparak bedeli paylaştırır.

5. Miras Paylaşımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Miras paylaşımı sürecinde hem hukuki hem de pratik bazı noktalar önemlidir:

• Saklı pay: Altsoy (çocuklar, torunlar) ve eşin saklı payı korunmalıdır.
• Borçlar: Miras bırakanın borçları da mirasçılara payları oranında geçer.
• Vasiyetname veya miras sözleşmesi varsa, paylaşım bu belgelere göre yapılır.
• Tapu intikal işlemleri: Paylaşım sonrası taşınmazların tapuda tescili gerekir.
• Vergi yükümlülükleri: Veraset ve intikal vergisi beyanı yapılmalıdır.

6. Mirasın Paylaştırılması Davası Nasıl İlerler?

Miras paylaşımı davasında mahkeme öncelikle mirasçıları ve pay oranlarını belirler.
Bunun için mirasçılık belgesi ibraz edilir.
Ardından terekenin içeriği (taşınmazlar, banka hesapları, araçlar vb.) tespit edilir.
Bölünmesi mümkün olmayan mallar satışa çıkarılır ve satış bedeli mirasçılara pay oranlarına göre dağıtılır.

Bu süreçte, özellikle taşınmaz paylaşımı veya denkleştirme gerektiren durumlarda, bilirkişi raporları önemli rol oynar.

7. Saklı Pay ve Tenkis İlişkisi

Miras paylaşımında saklı payın ihlal edilmesi halinde tenkis davası gündeme gelir.
Tenkis davası, miras bırakanın saklı payı ihlal eden tasarruflarını azaltmayı ve mirasçı haklarını korumayı amaçlar.
Bu nedenle, vasiyetname ya da bağış gibi işlemler saklı payı zedeliyorsa, payın tamamlanması talep edilebilir.

8. Avukat Desteğinin Önemi

Miras paylaşımı, yalnızca yasal oranların hesaplanmasından ibaret değildir;
borçların tasfiyesi, tapu işlemleri, vasiyetnamenin geçerliliği, denkleştirme gibi konular teknik bilgi gerektirir.

Bu nedenle sürecin, miras hukuku konusunda deneyimli bir avukat tarafından yürütülmesi hak kayıplarını önler.
Aygören Hukuk olarak, miras paylaşımı, tenkis ve vasiyetname uyuşmazlıklarında müvekkillerimize profesyonel hukuki destek sunmaktayız.

SONUÇ

Miras paylaşımı, miras bırakanın ölümünden sonra terekenin adil ve hukuka uygun şekilde mirasçılar arasında dağıtılmasını sağlayan önemli bir süreçtir.
Anlaşmalı paylaşım yapılması taraflar açısından süreci hızlandırır; ancak uyuşmazlık halinde mahkeme kararıyla paylaşım yapılır.
Paylaşım sürecinde yapılacak hatalar, yıllar sürebilecek davalara yol açabileceğinden, sürecin uzman bir Konya avukat desteğiyle yürütülmesi son derece önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Miras paylaşımı için dava açmak gerekir mi?
Hayır. Mirasçılar kendi aralarında anlaşarak paylaşım yapabilir. Ancak anlaşma sağlanamazsa mahkeme yoluna başvurulur.

2. Miras taksim sözleşmesi noter onaylı mı olmalı?
Kanunen zorunlu değildir; ancak noter onayı, ispat açısından büyük kolaylık sağlar.

3. Miras bırakanın borçları mirasçılara geçer mi?
Evet. Miras bırakanın borçları, miras payları oranında mirasçılara geçer.

4. Saklı pay nedir?
Saklı pay, miras bırakanın tasarruf edemeyeceği, belirli mirasçılara ait yasal pay kısmıdır. Bu paya müdahale edilemez.

5. Miras paylaşımı davası ne kadar sürer?
Terekenin büyüklüğüne, mirasçı sayısına ve itirazlara göre değişmekle birlikte genellikle 1 ila 2 yıl arasında sonuçlanır.